Türklerde Ziraat

[kobali]

Türk sabanı ve bölümleri:

1-Saban demiri: Saban demiri, hiç şüphe yok ki, sabanın önemli bölümlerinden biridir. Eski Türkler, saban demirine, "tış" adı verirdi. Bu deyişin kökü de pek anlaşılmıyor! Aynı söz, eski türkçede atların alnındaki akıtma için de kullanılırdı. Bazı türkler de bu sözü, atların ayağına vurulan demir bukağı için kullanılırdı. Doğal olarak burada tış sözünün hangisi ile yakından ilgili olduğunu kestirmek, erken ve güçtür. Kıpçak ve Mısır Memlük Türklerinde ise, saban demirine, sırt, sırt demiri denirdi.

Eski Türklerde, saban demiri için söylenilen deyişlerden en önemlisi, hiç şüphe yok ki "bukursı" sözü idi. Kırgız Türklerinde "buursun" şeklinde görülen bu söz, daha çok saban ve sabanın sapı için kullanıla gelen bir deyiş haline gelmişti. Bu örneklerden de açık olarak anlaşılıyor ki, eski Türklerde saban ile ilgili deyişlerin sayısı oldukça çoktu.

Anadolu halk deyimlerinden, "büylü, buyulu, demirselik, ekenek, enek, sırt demiri" ve buna benzer bir çok söz de, eski Türk özelliklerini göstermektedir. Aslında, Anadolu Söz Derleme sözlüklerinde yer alan sabanla ilgili deyişler arasında, yabancı sözler çok azdır. Eski Anadolu metinlerinde ise, saban demürü, saban bıçağı, saban kılıcı, saban burnu deyimlerine de sıkça rastlanır.